Betje wolff en aagje deken boeken
Betje Wolff had voor haar tijd vernieuwende gedachten over vrouwenrechten, religie, democratie en slavernij
Vrouwen die in het ‘huwelijksfuikje’ waren gezwommen, zo schreef Betje Wolff in , dienden te stoffen en ander huishoudelijk werk te doen. Niet leuk, maar het hoorde erbij en echtgenotes die het handig aanpakten, waren met een uur per dag klaar. De rest van hun tijd konden ze besteden aan onderhoud van hun verstand, bijvoorbeeld door te lezen.
Dat was een radicaal idee, want Betje was geboren in , toen vrouwen intellectueel niet of nauwelijks serieus werden genomen. Als het over vrouwenrechten ging, was ze haar tijd ver vooruit en ook over religie, democratie en slavernij had ze vernieuwende gedachten. Daarom noemde literatuurhistoricus Marita Mathijsen haar biografie over Betje Een vrije geest.
Het boek gaat over Betjes bewogen leven: over haar moeder die ze op haar 13de verloor, over een jonge militair met wie ze rond haar 17de van huis wegliep, over een veel latere vlucht naar Frankrijk en over beklagenswaardige laatste jaren. Maar de nadruk ligt op haar vernieuwende werken en literaire vriendschappen, inclusief het verbond met haar schrijfpartner Aagje Deken.
‘Agressieve periode’
Betje, opgegroeid in Vlissingen, maakte naam vanuit de Middenbeemster. Daar beland
Betje Wolff en Aagje Deken schreven samen boeken. Ze hadden totaal verschillende karakters, maar hun blik op de wereld was ongeveer dezelfde: kritisch en als het moest sarcastisch. En nog belangrijker: ze hadden beiden groot literair talent. Ze waren genadeloze waarnemers, en beschikten over een puntige, trefzekere schrijfstijl. In een aantal meerdelige, succesvolle briefromans beschreven ze het Nederland van eind achttiende eeuw en portretteerden ze de Nederlandse burgerij. Wie wat schreef, valt niet meer te achterhalen, maar dat ze niet zonder elkaar konden, lijkt vast te staan. Nadat Betje Wolff op 5 november was overleden, stierf negen dagen later ook Aagje Deken.
Jonge jaren van Wolff en Deken
Wolff was de jongste dochter van een koopman en groeide op in Vlissingen. In liet zij zichzelf schaken door een jonge vaandrig die haar achterliet met een gebroken hart. Als reactie trouwde Betje op haar eenentwintigste met de dertig jaar oudere dominee Adriaan Wolff. Met hem woonde ze jarenlang op een pastorie in de Beemster. Toen de dominee in stierf had Wolff enkele dichtbundels op haar naam staan en veel satirische gedichten en pamfletten, waarin ze ten strijde trok tegen streng gelovigen. Daardoor was ze bekend, maar niet bij iedereen geliefd.
Aagje Deken was vanaf haar vier
Recensie: Marita Mathijsen – Een Vrije Geest – Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff
Een uitzonderlijke biografie van een uitzonderlijk biograaf
Een biografie waarvan de slotzin op bladzijde luidt: &#;Amsterdam, 31 december , In tranen&#; , wil in ieder geval heel persoonlijk zijn. De biograaf Marita Mathijsen, emeritus hoogleraar Nederlandse Literatuur aan de Universiteit van Amsterdam, maakt er vanaf het voorwoord geen geheim van dat het haar ook en vooral gaat om de gevoelens van deze uitzonderlijke vrouw, Elisabeth Wolff, geboren Bekker. Dus kiest Mathijsen er vaak voor te interpreteren, ze probeert &#;te lezen wat er onder de letters staat&#;. En ze wil het hebben over Betje alleen, niet over Aagje, want eigenlijk is Elisabeth Wolff als duo de Nederlandse literatuurgeschiedenis in gegaan, Betje Wolff en Aagje Deken, nog (een beetje) bekend door hun briefroman De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart.
In de eerste plaats past natuurlijk bewondering voor de nu jarige Marita Mathijsen (24 november jl. jarig geweest!). Mathijsen schrijft een heel leesbare biografie. Natuurlijk, ze steunt zwaar op de grondige wetenschappelijke biografie van Piet Buijnsters uit Ze draagt zelfs haar eigen biografie aan hem op. Maar ze wil een emobiografie schrijven, over de gevoe
Betje Wolff () is tegenwoordig vooral nog bekend als helft van het schrijversduo dat zij jarenlang met Aagje Deken vormde. Maar daarvoor had Wolff al naam gemaakt als schrijfster. Met haar scherpe pen riep zij felle controverses op. Deze avond vieren we de publicatie van de nieuwe biografie die Marita Mathijsen over haar schreef. Een vrije geest: Het uitzonderlijke leven van Betje Wolff laat zien hoe vooruitstrevend ze was, als schrijfster, maar ook als eigenzinnige vrouw die het opnam tegen de heersende, conservatieve moraal. Moderatie: Alma Mathijsen.
Wolffs leven was ongekend opwindend en haar schrijverschap is meesterlijk. Geen vrouw wist ooit zo spottend over het orthodoxe geloof te schrijven. Ze nam ferm stelling tegen de onderdrukking van vrouwen, tegen de slavernij, tegen dierenmishandeling, vóór het natuurlijke, vóór democratisch bestuur. Als dichter en romanschrijver wist zij, deels samen met Deken, bovendien de Nederlandse literatuur te vernieuwen. In de tussentijd werd zij geplaagd door ziektes, persoonlijke aanvallen en politieke omwentelingen – op haar vijftigste moest ze met Aagje naar Frankrijk vluchten.
In een feestelijk programma met muziek en lezingen dat wordt gemodereerd door Alma Mathijsen komt Betje Wolff tot leven. Marita Mathijsen geeft een lezing o
Betje Wolff en Aagje Deken
Elizabeth Dekker wordt in in Vlissingen geboren. Ze verliest haar moeder op dertienjarige leeftijd. Al heel vroeg begint ze met schrijven. In diverse geschriften hekelt ze het orthodoxe geloof van haar Vlissingse omgeving en toont ze zich een aanhanger van de Verlichting. Als zij op zeventienjarige leeftijd wordt ‘geschaakt’ door een vaandrig met wie ze echter onmogelijk kan trouwen, komt ze in een maatschappelijk isolement terecht. Ze wordt eruit gered door Adriaan Wolff, een oudere dominee die met haar een verstandshuwelijk sluit en haar meeneemt naar de Beemster.
In de Beemster is Betje Wolff eenzaam, maar schrijft ze veel. Ze ondervindt veel kritiek met haar felle geschriften tegen de regenten en de in haar ogen ouderwetse kerk. Eén van haar criticasters is Agatha Deken. Zij is in geboren in Amstelveen, maar groeit op als wees in Amsterdam. Ook zij begint al vroeg met schrijven. Ze is ontstemd over de felle spot van Betje Wolff en schrijft haar een kritische brief. Er ontstaat een drukke correspondentie, waaruit blijkt dat Wolff en Deken qua mentaliteit helemaal niet zo veel van elkaar verschillen.
Lommerlust
De vriendschap tussen beide vrouwen groeit en wordt steeds inniger. Als Adriaan Wolff in overlijdt, besluiten Wolff en Deken bij el