Rudi van deventer

De toewijding van de vleugeladjudant

De even onwaarschijnlijke als fascinerende symbiose tussen Anton Kröller, Helene Kröller-Müller en Samuel van Deventer (), bij leven en na hun dood, begon op 15 maart

De negentienjarige scholier Van Deventer maakte die dag de beslissende goal in de wedstrijd om het Nederlandse hockeykampioenschap. Vier jaar eerder had Anton Kröller in Den Haag een hockeyclub opgericht voor zijn kinderen: Odis – ‘Ons doel is scoren’. Sam speelde met Kröllers zonen Toon en Wim in het eerste elftal en ter viering van het kampioenschap werd het team uitgenodigd op Huize ten Vijver, de imposante villa die Kröller had laten bouwen in het chique Van Stolkpark in Scheveningen.

Dit winnende doelpunt zou een cruciale gebeurtenis in zijn leven blijken, schrijft Ariëtte Dekker in haar biografie van Sam van Deventer, De vertrouweling. Met gevoel voor drama beschrijft ze de wonderbaarlijke drie-eenheid die tussen Sam, Anton en Helene ontstond, waarbij Sam altijd in de schaduw bleef van geweldenaar Anton en aandachttrekker Helene. De vertrouweling is zowel een verbreding als een verdieping van Dekkers monumentale biografie over Anton Kröller, Leven op krediet, die in verscheen.

Timmermanszoon Anton Kröller () was een schatrijke selfmade Rotterdammer. Hij

De culturele collaboratie van Sam van Deventer, de vertrouweling van de Kröller-Müllers

Met haar uitstekende biografie van Sam van Deventer sluit Ariëtte Dekker de reeks levensgeschiedenissen af van de belangrijkste personen achter het ontstaan van het roemruchte Kröller-Müller Museum op de Hoge Veluwe. De centrale figuur daarbij was uiteraard Helene Kröller-Müller, die de drijvende kracht was achter het streven naar een eigen museum voor haar bijzondere kunstcollectie. Haar echtgenoot Anton Kröller, de gewiekste zakenman, was degene die met financiële manipulaties moest zorgen voor het benodigde geld. Tot slot was er Van Deventer, de altijd loyale assistent van beiden.

Door zijn ‘dienende’ plek op de achtergrond zijn de rol en persoonlijkheid van Sam van Deventer lange tijd onderbelicht gebleven. Zijn bijzondere relatie met beide echtgenoten, zijn opvallende plaats binnen hun gezin en zijn rol bij de realisatie en het behoud van het museum rechtvaardigen alleszins een biografie van deze intrigerende figuur. Hij werd tijdens de Tweede Wereldoorlog de directeur van het museum en landgoed. Maar door zijn houding in die oorlog betaalde hij een hoge prijs voor zijn loyaliteit aan het echtpaar. Na de oorlog, toen de beide Kröllers al niet meer leefden, werd Van Deventer wegens

Sam van Deventer () stelde zijn leven in dienst van het echtpaar Kröller-Müller. Hij kwam in in hun leven en zou er nooit meer uit weggaan. De twintig jaar oudere Helene bracht hem liefde voor kunst, esthetiek en de Duitse cultuur bij. Ze wisselden meer dan drieduizend brieven. Sam van Deventer was echter ook secretaris van Anton Kröller, in wiens piramidespel op de beurs hij steeds verder verstrikt raakte, met de ondergang van familiebedrijf Müller & Co tot gevolg. Hij werd tot splijtzwam tussen het echtpaar.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stelde de Duitsgezinde Van Deventer zich uiterst meegaand op. Hij stond rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart toe zijn vijftigste verjaardag op jachthuis Sint-Hubertus te vieren. Roofkunst werd opgeslagen in de schuilkelder van het museum. Na afloop van de oorlog betaalde Van Deventer een hoge prijs voor zijn ‘culturele collaboratie’. Zijn trouw aan het echtpaar bleef echter altijd ongebroken.
Na de biografieën van Helene Kröller-Müller () en Anton Kröller () vormt dit boek de sluitsteen op de geschiedenis van de totstandkoming van het Kröller-Müller Museum en Het Nationale Park De Hoge Veluwe.

Ariëtte Dekker () schreef eerder biografieën van scheepsbouwer Cornelis Verolme () en havenmagnaat Anton Kröller (). In publiceerde zij O

Biografie van de Nederlandse industrieel Sam van Deventer (), die de vertrouweling was van het echtpaar Kröller-Müller en tijdens de Duitse bezetting de leiding kreeg over het Kröller-Müller Museum en De Hoge Veluwe. Hij toonde zich Duits-gezind en betaalde een hoge prijs. Met foto’s.

Inhoud: Non-fictie
Onderwerpen: Volwassenen: Biografie & Waargebeurd | Waargebeurde verhalen
Onderwerpen: 20e eeuw | Biografieën | Kröller, A.G. | Kröller-Müller, Helene Emma Laura Johanna | Kröller-Müllermuseum (Otterlo)
Taal: Nederlands

Meer informatie

Uitgever: Prometheus, Amsterdam
Verschenen
ISBN
Kenmerken: pagina&#;s
Aantekening: Met literatuuropgave, register en noten; redactie: Peter Bak

Je leent dit boek bij je eigen Bibliotheek. Vul de vier cijfers van je postcode in en vind je Bibliotheek.

‘De Vertrouweling’ is een boeiende, opvallend kritische biografie van de man die zijn leven aan het echtpaar Kröller-Müller wijdde

Hij was pas 19 jaar toen hij in het leven van Anton en Helene Kröller binnenkwam. En Sam van Deventer maakte meteen een goede indruk: in maart scoorde hij het winnende doelpunt waardoor de hockeyclub die meneer Kröller had helpen oprichten landskampioen werd. De zoons van het echtpaar Kröller hockeyden ook in het winnende team.

Ariëtte Dekker vertelt aan het begin van haar biografie over Van Deventer () smakelijk over die overwinning. Achteraf gezien was het een gewichtig moment. De jonge Sam zou namelijk zijn leven aan het echtpaar wijden. Tot aan zijn dood zou hij hun belang blijven dienen en hen (vooral haar) verafgoden.

Over de auteur
Anna van Leeuwen is kunstredacteur bij de Volkskrant. Ze schrijft over tentoonstellingen, musea, kunstenaars en de kunstmarkt.

Helene kennen we als verzamelaar en van Museum Kröller-Müller, zakenman Anton stichtte natuurpark de Hoge Veluwe. Over beiden is al een biografie verschenen. Die over Anton schreef Ariëtte Dekker(Leven op krediet), de (bekendere) over Helene schreef Eva Rovers (De eeuwigheid verzameld). In dat laatste boek wordt Van Deventer bijna driehonderd keer genoemd. Tussen de vrouw