Elena ceausescu schoenen

Vloeibaar helium is jarig

Het koudste plekje op aarde

Zwoegen was het in Jarenlang had natuurkundige Heike Kamerlingh Onnes gestaag gebouwd aan ‘het koudste plekje op aarde’. In het Natuurkundig Laboratorium, het huidige Kamerlingh Onnes-gebouw aan de Steenschuur, verrezen complexe bouwsels van buizen, thermometers, druk- en koelvaten, glaswerk, kranen en pompen. 

Het was een van de eerste Big Science-projecten, ver voor deeltjesversnellers, maanlanding, of zwaartekrachtgolvendetectoren. En op die tiende juli, jaar geleden, om half acht ’s avonds, leverde dat resultaat op: voor het eerst werd helium vloeibaar, bij een temperatuur van graden Celsius. 

Halvium

Eén theekopje vloeibaar helium was de opbrengst van het harde werken, met hulp van zijn vrouw, die hem boterhammen voerde, en van technici als de legendarisch bekwame Gerrit Jan Flim. ‘Toen het oppervlak eenmaal gezien was, werd het niet meer uit het oog verloren. Het stond messcherp tegen de wand’, schreef Onnes beeldend in zijn verslag.

Een paar maanden eerder nog, schrijft Dirk van Delft in zijn biografie, stond Kamerlingh Onnes nog voor aap toen hij een wit, vlokkig wolkje waterstof in zijn opstelling aanzag voor helium. De wereldpers schreef over de primeur, een mooie overwinning op Onnes

Op naar de Turkse lekkernijen en sportvelden in Amsteldorp

A. We beginnen in de Fizeaustraat in het hart van Amsteldorp bij de Buurtsuperman. In deze buurtsupermarkt van Ismail Taşküprü, voorheen slager, worden al meer dan 25 jaar dagelijkse boodschappen en bijzondere delicatessen verkocht. Men komt van heinde en verre naar Ismail voor de huisgemaakte worst en pastirma. Het vlees voor pastirma, een Turkse lekkernij, wordt gezouten, gewassen en daarna twee weken gedroogd. Als het zout is verwijderd, wordt het vlees bedekt met een kruidenpasta (çemen) en in de open lucht gedroogd.

B. Een stuk verderop, in dezelfde straat, bevindt zich op nummer 10 voetbalclub AFC Taba, in door sigarenhandelaren uit de Nes opgericht. Amsterdam was een belangrijk centrum van tabakshandel, en die concentreerde zich rondom de Nes. Daar hadden veel tabaksmakelaars hun kantoren met monsterzalen en werden veilingen gehouden in verkooplokaal Frascati.

Opmerkelijk genoeg is de naam van de club het resultaat van het toen reeds bestaande verbod op tabaksreclame. De creatieve oplossing werd gevonden door de letter ‘k’ weg te laten waardoor de naam Taba ontstond. Het oorspronkelijk tenue was ook op tabak geïnspireerd. De spelers liepen in een goud-geel shirt met het embleem van een tabaksblad, een

Boekbesprekingen en signaleringen

Yolanda Rodriquez Pérez. De Tachtigjarige Oorlog in Spaanse ogen. De Nederlanden in Spaanse historische en literaire teksten (circa ). [Nijmegen], Uitgeverij Vantilt, pp. , pl. ISBN

With her book on how Spaniards saw the rebels in what they understood to be their lawful provinces of the Low Countries during the long era of conflict Yolanda Rodriquez Pérez has filled a yawning gap. which had. very strangely, been left open far too long. True, as the author acknowledges in her notes and extensive bibliography, several aspects of Hispano-Dutch relations have been the object of earlier studies, but, while the view the Dutch had of their enemies is pretty well known and, being shared in Goethe's Egmont and Schiller's Don Carlos and their musical enhancements by Beethoven and Verdi, are common property worldwide, the seemingly so obvious question of how the Spanish side saw matters, was not answered until now when it has been answered triumphantly. The author has surely left no stone unturned in her search for clues in Spanish writings of the time, from preceding the outbreak of the Revolt until a good long while after the end of hostilities. This inclusion of before and after the war itself was a wise decision, for i

Gabriel Fahrenheit ()

Kwikthermometer


Foto RichardBH (Flickr): White River, de koudste plek in Canada
Gabriel Fahrenheit is de uitvinder van de nauwkeurige kwikthermometer. In een glazen buisje zet het kwik uit naarmate de temperatuur oploopt. Aan weerszijde van de glazen buis plaatste Fahrenheit een temperatuurschaal waarop de gebruiker de temperatuur kon aflezen.

Temperatuurschaal

Gabriel Fahrenheit stelde in de naar hem genoemde temperatuurschaal vast. Hij baseerde zijn meetinstrument op drie referentiepunten. Het nulpunt werd bepaald door de thermometer in een mengsel van ijs, water en ammoniumchloride (zout) te plaatsen. Het tweede referentiepunt (32 graden F.) vond hij bij het vriespunt van water. Het derde punt werd bereikt door de temperatuur bij een gezond persoon vast te stellen (96 graden F.).

Fahrenheit en Celsius

De schaal van Fahrenheit wordt alleen nog gebruikt in de Verenigde Staten van Amerika en Belize. In Nederland wordt sinds de negentiende eeuw de schaal van de Zweedse wetenschapper Anders Celsius gebruikt, die water bij graden laat koken en de temperatuur van ijsvorming als nulpunt formuleerde. Celsius zag het zelf anders: zijn nulpunt was het kookpunt en bij graden veranderde water in ijs. Wij zijn dank verschuldigd aan de praktischer inge

Journalist Ilse Nackaerts schreef biografie over auteur Pieter Aspe: "Hij heeft het boek zelf niet gelezen"

"Pieter Aspe: Levens en Liefdes" komt vandaag uit. Het is geen misdaadroman van de hand van Aspe, wel een biografie over de auteur. Het werd geschreven door journalist Ilse Nackaerts, op basis van een 3-dagen lang interview.  "Toen ik het boek schreef, was Aspe ernstig ziek. Ik vreesde dat hij de release niet zou halen. Hij grapte dat dat goed zou zijn voor de verkoop."

radio 2, Amélie Outters

Pieter Aspe viert zijn 25 jaar schrijverschap met een biografie. Om die op papier te zetten, contacteerde hij Ilse Nackaerts, journalist en auteur van bestseller "Spannende seks. Van aardbei tot zweepje". Ze voelt zich gevleid dat de auteur aan haar dacht. "20 jaar geleden heb ik hem al eens geïnterviewd. Dat was toen mijn allereerste interview, als journalist. Daarna hebben we elkaar maar heel weinig gezien. Heel tof dat hij toch aan mij dacht om dat boek te schrijven."

Samen op reis

Om meer over Aspe te weten te komen, ging Nackaerts met hem op citytrip. "We zijn 3 dagen naar Rijsel geweest, in Frankrijk. Daar konden we ongedwongen praten, los van de dagelijkse beslommeringen. Op de trein zette ik de bandr